SPISY LEKTUR I ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
Młoda Polska
Studia licencjackie (I stopień)
Lektury obowiązkowe
Utwory literackie
- Antologia liryki Młodej Polski wstęp, wybór i opracowanie I. Sikora, Wrocław 1990
- Berent Wacław: Próchno (oprac. J. Paszek, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1998, BN I ), Ozimina (oprac. Michał Głowiński,
Wrocław 1974, BN I) - Dąbrowski Ignacy: Śmierć. Studium, wstęp i oprac. T. Lewandowski, Kraków 2001
- Irzykowski Karol: Pałuba. Sny Marii Dunin (oprac. A. Budrecka, Wrocław 1981, BN I)
- Jaworski Roman, Historie maniaków (wstęp Michał Głowiński,
Wrocław 1978) - Kasprowicz Jan: wybrane wiersze, w tym Hymny (Wybór poezji, oprac. J. J. Lipski, wyd. trzecie rozszerzone, Wrocław 1990, BN I)
- Kisielewski Jan August: W sieci oraz Ostatnie spotkanie (zalecane wydanie: Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocław 1969, BN I 196)
- Leśmian Bolesław: Sad rozstajny; wybrane wiersze (zalecane wydania: Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, wyd. drugie, Wrocław 1983, BN I 217 (i wyd. nast.);Poezje zebrane, t. 1-2, wstęp M. Jakitowicz, oprac. A. Madyda, Toruń 1993)
- Miciński Tadeusz: wybrane utwory z tomu W mroku gwiazd, w: Poezje, oprac. J. Prokop, Kraków 1980 lub Wybór poezji, oprac. W. Gutowski, Kraków 1999.
- Orkan Władysław: W roztokach, oprac. S. Pigoń, Wrocław 1965, BN I 188
- Przerwa-Tetmajer Kazimierz: Poezje (seria I, II i III), (oprac. i wstępem poprzedził J. Krzyżanowski, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1968, BN I 123)
- Przybyszewski Stanisław, Dzieci szatana, Śnieg (wyd. drugie, Warszawa 1907), Złote runo (w: S. Przybyszewski, Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, BN I 190)
- Reymont Władysław Stanisław: Ziemia obiecana (oprac. M. Popiel, t. 1-2, Wrocław 1996), Chłopi (oprac. F. Ziejka, wyd. drugie poszerzone, t. 1-2, Wrocław 1991, BN), Komediantka (zalecane wydanie pod red. T. Jodełki-Burzeckiego oraz I. Orlewiczowej, Warszawa 1989)
- Rittner Tadeusz, W małym domku (oprac. Z. Raszewski, Wrocław 1954)
- Sienkiewicz Henryk: Bez dogmatu(oprac. T. Bujnicki, wyd. drugie, uzupełnione, Wrocław 2015, BN I)
- Staff Leopold: wybrane wiersze z tomów: Sny o potędze, Dzień duszy, Ptakom niebieskim, Gałąź kwitnąca, Uśmiechy godzin, Łabędź i lira (zalecane wydanie: Wybór poezji, wyboru dokonał i wstępem poprzedził M. Jastrun, przypisy oprac. M. Bojarska Wrocław 1963, BN I 181 (i wyd. nast.)
- Strug Andrzej:Zakopanoptikon (tekst, przedmowa, nota wyd. i przypisy R. Hennel, Kraków 1989)
- Wyspiański Stanisław: Klątwa (w: Dramaty wybrane, t. 1, Kraków 1972), Wesele (oprac. J. Nowakowski, wyd. czwarte, Wrocław 1977, BN I), Wyzwolenie (oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970, BN I 200)
- Zapolska Gabriela: Sezonowa miłość. Powieść współczesna (posłowie T. Weiss, Kraków 1953 i wyd. nast.), Fin-de-siecle’istka, Ich czworo, Skiz (w: G. Zapolska, Utwory dramatyczne, wybór i red. J. Skórnicki i T. Weiss, Kraków 1958)
- Żeleński-Boy Tadeusz: Znaszli ten kraj?… (wstęp i wybór T. Weiss, przypisy i objaśnienia R. Hennel, Wrocław 1983, BN I 246)
- Żeromski Stefan: nowele i opowiadania: Rozdzióbią nas kruki, wrony; Doktor Piotr; Zmierzch; Zapomnienie; Siłaczka; Echa leśne (zalecane wydanie: Wybór opowiadań, oprac. A. Hutnikiewicz, Wrocław 1971, BN I, 203); powieści: Ludzie bezdomni (oprac. I. Maciejewska, Wrocław 1987, BN I 254), Wierna rzeka (oprac. Z.J. Adamczyk, Wrocław 1978, BN I 232), Syzyfowe prace (oprac. A. Hutnikiewicz, Wrocław 1973, BN I 216)
- Żuławski Jerzy, Na srebrnym globie (wstęp: S. Lem, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974)
Publicystyka i krytyka literacka
- Stanisław Brzozowski: Legenda Młodej Polski, My młodzi, Współczesna powieść polska (zalecane wydanie: My młodzi [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212; Współczesna powieść polska [w:] Współczesna powieść i krytyka. wstęp T. Burek, Kraków 1984)
- Artur Górski: Młoda Polska, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212
- Ignacy Matuszewski: Sztuka i społeczeństwo, [Nastrój, sugestia, symbol], Ewolucja powieści egzotycznej i Wacław Sieroszewski, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212; Z pism, wyboru dokonał, wstępem opatrzył i oprac. S. Sandler, Warszawa 1965, t. 2
- Wacław Nałkowski, Forpoczty ewolucji psychicznej i troglodyci [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212;
- Zenon Przesmycki: Walka ze sztuką, Maurycy Maeterlinck. Stanowisko jego w literaturze belgijskiej i powszechnej, Los geniuszów (zalecane wydanie: Walka ze sztuką, Maurycy Maeterlinck. Stanowisko jego w literaturze belgijskiej i powszechnej [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212; Los geniuszów [w:] Wybór pism krytycznych. oprac. E. Korzeniewska, t. II, Kraków 1967).
- Stanisław Przybyszewski: Confiteor, O „nową” sztukę, O dramacie i scenie, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212; Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, BN I 190; Moi współcześni, Warszawa 1959.
Opracowania
- K. Badowska, „Godzina cudu”. Miłość i erotyzm w twórczości Stanisława Przybyszewskiego, Łódź 2011
- L. Eustachiewicz, Dramaturgia Młodej Polski, Wrocław 1982 (i wyd. nast.)
- Stulecie Sadu rozstajnego, pod red. U. M. Pilch, M. Stali, Kraków 2014
- A. Hutnikiewicz, Żeromski, Warszawa 1987
- A. Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 1994
- E. Ihnatowicz, Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914), Warszawa 2000
- Inspiracje i motywy biblijne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. H. Filipkowska i S. Fita, Lublin 1999
- B. Kocówna, Władysław Reymont, Warszawa 1986 i następne
- J. Kolbuszewski, Tatry w literaturze polskiej, Kraków 1982
- J. Krzyżanowski, Neoromantyzm polski 1890-1918, wyd. trzecie, Warszawa 1980
- J. Kwiatkowski, U podstaw liryki Leopolda Staffa, Warszawa 1966
- J. Lipski, Wstęp [w:] J. Kasprowicz, Wybór poezji. oprac. J.J. Lipski, Wrocław 1973, BN I 12 G.
- Liryka Młodej Polski (interpretacje), pod red. B. Mazana i K. Badowskiej, Łódź 2017
- G. Matuszek, Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii, Kraków 2008
- G. Matuszek, Naturalistyczne dramaty, Kraków 2008
- M. Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992
- M. Podraza-Kwiatkowska, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka, Kraków 1975 (i wyd. nast.)
- M. Podraza-Kwiatkowska, Wstęp, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac.…, wyd. trzecie przejrzane i uzupełnione, Wrocław 2000, BN I 212
- M. Popiel, Wyspiański, Mitologia nowoczesnego artysty, Kraków 2007
- Posłowie i przypisy, [w:] W. S. Reymont, Ziemia obiecana, t. 1-2, Łódź 1987; t. 2, s. 271-299 (Posłowie), s. 302-316 (przypiski i dopiski).
- Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, red. S. Fita, Lublin 1993
- T. Walas, Ku otchłani: Dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905, Kraków 1986
- J. Wallis, Secesja, Warszawa 1984
Lektury zalecane
Utwory literackie
Antoni Lange:Wiersze wybrane, wybór i oprac. P. Bukowiec, Kraków 2003
Kazimierz Przerwa-Tetmajer: Na Skalnym Podhalu (wybór i oprac. J. Kolbuszewski, Wrocław 1998, BN I 290
Stefan Żeromski: Dzienniki (Wybór), oprac. J. Kądziela, Wrocław 1980, BN I 238
Bibliografie, zbiory studiów i opracowania szczegółowe
- Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 13-16: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski, oprac. zespół pod kier. Z. Szweykowskiego i J. Maciejewskiego, Warszawa 1970-1982
- Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 18, vol. 2: R. Loth, Jan Kasprowicz, Warszawa 1994
- Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 1-5, Warszawa 2000-2004
- T. T. Burek, Przybyszewski kusiciel, [w:] Stanisław Przybyszewski. W 50-lecie zgonu autora: studia, pod red. H. Filipkowskiej, Wroclaw 1982
- W. Feldman, Współczesna literatura polska 1864–1918, wstęp T. Walas, oprac. M. Rydlowa, t. 1–2, Kraków 1985
- Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997
- Paczoska, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010
Pozytywizm
Studia licencjackie (I stopień)
Lektury obowiązkowe
Utwory literackie
- Adam Asnyk: wybór wierszy (zalecane wydanie: Wybór poezji, oprac. E. Kucharski, Kraków 1924, BN I 67 (i wyd. nast.; Poezje, wstęp S. Lichański, Warszawa 1975; Poezje zebrane, wstęp Z. Mocarska-Tycowa, Toruń 1995)
- Michał Bałucki: Dom otwarty lub Grube ryby (zalecane wydanie: Grube ryby.Dom otwarty, oprac. T. Weiss, Wrocław 1984, BN I 236)
- Józef Ignacy Kraszewski: Szalona (oprac. B. Górska, Kraków 1986), Morituri (wstęp Wiktor Hahn, t. 1-2, Kraków 1925, BN I 86)
- Maria Konopnicka: wybrane wiersze (Poezje, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1963 i wyd. nast.; „Umiem być ptakiem”. Wybór poezji, wybór, wstęp i komentarze B. Mazan, Łódź 1990), małe formy prozatorskie: Pod prawem; Mendel Gdański; Miłosierdzie gminy; Banasiowa; Na werandzie; Morze odeszło; Wrażenia z podróży (I. Ischl) (zalecane wydanie: Pisma zebrane, t. 1-4, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1974-1976)
- Eliza Orzeszkowa: Nad Niemnem (oprac. J. Bachórz, Wrocław 1996, BN I 292), Cham (wstęp i oprac. G. Borkowska, Kraków 1998), Marta, opowiadanie Gloria victis (zalecane wydanie: Dzieła wybrane, red. J. Krzyżanowski i in., t. 1-12, Warszawa 1954)
- Bolesław Prus: opowiadania i nowele:Cienie; Omyłka; Powracająca fala; Grzechy dzieciństwa; On; Nawrócony; Sen; Sieroca dola(Opowiadania i nowele. Wybór, wstęp i oprac. T. Żabski, Wrocław 1966, BN I 291 (i wyd. nast.), Lalka (oprac. J. Bachórz, wyd. drugie przejrzane, t. I-II, Wrocław 1998, BN I 262), Emancypantki, Placówka (zalecane wydanie: Pisma, pod red. Z. Szweykowskiego, t. 1-29, Warszawa 1948-1952)
- Henryk Sienkiewicz: Szkice węglem; Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela; Latarnik; Janko Muzykant; Bartek Zwycięzca; Orso; Pójdźmy za Nim (Wybór nowel i opowiadań, oprac. T. Bujnicki, Wrocław 1979, BN I 231), Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) (Ogniem i mieczem, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, t. 1-2, Wrocław 1990; Potop, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, t. 1-3, Wrocław 1991; Pan Wołodyjowski, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, Wrocław 1995), Quo vadis? (wstęp i słownik K. Poklewska, Wrocław 1994 lub wyd. w opracowaniu i ze wstępem T. Żabskiego), Krzyżacy (oprac. T. Bujnicki, Wrocław 1990, BN I 270)
- Antoni Sygietyński: Na skałach Calvados. Powieść z życia normandzkich rybaków (Kraków 1956 i in. wydania)
- Aleksander Świętochowski: Nowele i opowiadania. Wybór, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965, BN I 185, Dusze nieśmiertelne, Wrocław 1957 i inne wydania)
- Gabriela Zapolska: Ich czworo(w: Żabusia. Ich czworo, oprac. T. Weiss, Wrocław 1974, BN I 219), Moralność pani Dulskiej (w: Ich czworo, Moralność pani Dulskiej, oprac. T. Weiss, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1972, BN I 187 i wyd. nast.)
Lektury zalecane
Utwory literackie
- Józef Ignacy Kraszewski: Zygmuntowskie czasy (oprac. A Bar, Wrocław 1926, BN I 91),
- Eliza Orzeszkowa: Meir Ezofowicz (posłowiem opatrzył J. Krzyżanowski, słowniczek M. Bokszczanin, Warszawa 1988)
- Bolesław Prus: Faraon, Anielka, Sieroca dola
- Antoni Sygietyński: Wysadzony z siodła. Powieść z życia współczesnego (Warszawa 1958 i in. wydania)
Publicystyka i krytyka literacka
- Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985, BN I 249 lub z: Publicystyka okresu pozytywizmu 1860-1900. Antologia, oprac. S. Fita, Warszawa 2002
- Piotr Chmielowski: Utylitaryzm w literaturze (Pisma krytycznoliterackie, t. 1, wstęp i oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1966)
- Aleksander Świętochowski: My i wy oraz szkice o Orzeszkowej, Prusie i Sienkiewicz (Wybór pism krytycznoliterackich, wstęp i oprac. M. Brykalska, Warszawa 1973 )
- Stanisław Witkiewicz:Sztuka i krytyka u nas (lub: Mickiewicz jako kolorysta) w: Pisma zebrane, t. 1, słowo wstępne J. Z. Jakubowski, wstęp i komentarz M. Olszaniecka, Kraków 1971
Opracowania
- A. Brodzka, Maria Konopnicka, Warszawa 1961
- T. Bujnicki, Sienkiewicza „Powieści z lat dawnych”. Studia, Kraków 1996
- M. Dybizbański, Tragedia polska drugiej połowy XIX wieku – wzorce i odstępstwa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009
- S. Eile, Dialektyka „Lalki” Bolesława Prusa, „Pamiętnik Literacki” 1973, z. 1.
- E. Ihnatowicz, Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej, Warszawa 1995
- E. Ihnatowicz, Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914), Warszawa 2000
- Inspiracje i motywy biblijne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. H. Filipkowska i S. Fita, Lublin 1999
- J. Krzyżanowski, Henryka Sienkiewicza żywot i sprawy, Warszawa 1966 (i wyd. nast.)
- „Lalka” i inne, red. J. Bachórz, M. Głowiński, Warszawa 1992
- H. Markiewicz, Pozytywizm, wyd. trzecie zmienione i rozszerzone, Warszawa 1999
- B. Mazan, „Idee wieczne” i realia kształcące. Przybliżenia z poezji Marii Konopnickiej, Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, R.IV (XLVI) 2011, s.144-175.
- B. Mazan, Pozytywizm warszawski z perspektywy mikroświatów tekstowych, Łódź 2002; tutaj z cz. III, rozdz. 2. Zjawisko osobne. Ahaswerus polski wedługNocy bezsennych Józefa Ignacego Kraszewskiego
- B. Mazan, Wczesne dramaty Aleksandra Świętochowskiego. „Niewinni”, „Ojciec Makary”, „Piękna”. Zarys monograficzny, Łódź 1993
- Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria IV: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, pod. red. J. Kulczyckiej-Saloni, H. Markiewicza, Z. Żabickiego, t. 1-4, Warszawa 1965-1971
- Z. Przybyła, „Lalka” Bolesława Prusa. Semantyka – kompozycja – konteksty, Rzeszów 1995
- J. Kulczycka-Saloni, Sprawa naturalizmu polskiego, [w:] Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, pod red. E. Jankowskiego, J. Kulczyckiej-Saloni, Seria III, Wrocław 1984
- J. Kulczycka-Saloni, Wstęp, w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, Wrocław 1985, BN I 249
- D. Samborska-Kukuć, „Lalka” Bolesława Prusa – pamięć tragedii greckiej. Z problemów intertekstualności, Łódź 2011
- T. Sobieraj, Fabuły i „światopogląd”. Studia z historii polskiej powieści XIX-wiecznej, Poznań 2012.
- D. Samborska-Kukuć, Henryk Sienkiewicz – pryzmaty czytania. Studia i szkice literackie, Kraków 2018.
Spisy lektur dla studiów II stopnia
Orientacyjna lista zagadnień, których znajomość obowiązuje studentów studiów I stopnia, przystępujących do egzaminu z literatury pozytywizmu i Młodej Polski:
Pozytywizm
Obowiązuje znajomość następujących pojęć (z odniesieniem ich do konkretnych utworów literackich): organicyzm, scjentyzm, utylitaryzm, literatura tendencyjna, bałucczyzna, dulszczyzna, kołtun, morituri, geniusz bez teki
Europejskie i polskie rozumienie terminu „pozytywizm”
Programy literackie okresu pozytywizmu
Krytyka literacka w dobie pozytywizmu
Pozytywistyczna teoria powieści
Rola prasy społeczno-literackiej i publicystyki; „stara i młoda prasa” w pozytywizmie
Granice czasowe twórczości pokolenia pozytywistów; cezury wewnątrz okresu, np. doświadczenia pokoleniowe, przełom antypozytywistyczny
Kronika – pozytywistyczny „prasowy” gatunek literacki
Światopogląd pozytywizmu a literatura tego okresu (m.in. treści haseł: praca u podstaw, praca organiczna; odzwierciedlenie ich w literaturze)
Zagadnienia cenzury i języka ezopowego
Warszawa – ośrodek kultury pozytywistycznej
Geografia literacka pozytywizmu: tutejsi (w ramach trzech zaborów); na ziemiach zabranych; emigranci; podróżnicy
Sytuacja poezji w drugiej połowie XIX wieku – poeci „czasów niepoetyckich” (Adam Asnyk, Maria Konopnicka)
Liryka Marii Konopnickiej – motywy, tematy i formy wypowiedzi poetyckiej, Konopnicka jako poetka „nieznana”
Poezja Adama Asnyka – motywy, inspiracje filozoficzne, język, wpływ tradycji romantycznej, cykl Nad głębiami jako poetycki traktat filozoficzny
Przemiany powieści w drugiej połowie XIX wieku
Strategie literatury tendencyjnej
Naturalizm w literaturze, stosunek wybitnych twórców do naturalizmu
Motywy psychologiczne i filozoficzne w literaturze
Małe formy prozatorskie Aleksandra Świętochowskiego, Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza, Marii Konopnickiej – cechy, motywy, charakterystyczne postacie
Późna nowelistyka pozytywistów (parabolizacja, poetyzacja, stylizacja, symbol a zmiana „porządku wiedzy” o rzeczywistości)
Topos dziecka i dzieciństwa w nowelistyce pozytywistycznej
Formy paraboliczne w nowelistyce pozytywistów
Arcydzieła nowelistyki – wybrane przykłady z uzasadnieniem
Tradycja powstania styczniowego w wybranych tekstach literackich
Arcydzieła powieściowe – wybrany przykład z uzasadnieniem
Powieści dojrzałego realizmu (Nad Niemnem, Lalka)
Lalka Bolesława Prusa – summa XIX wieku (historia, nowoczesność, polityka), narracja i kompozycja powieści, autobiografizm i porte-parole autora, utopie w powieści, motyw theatrum mundi
Outsider i społeczeństwo w powieściach B. Prusa
Kwestia kobieca w literaturze i publicystyce pozytywizmu, bohaterki kobiece: emancypantki, bowarystki, typ indywidualistki i „szalonej”
Ironia i powaga Emancypantek B. Prusa
Żydzi w literaturze pozytywizmu
Obraz społeczności żydowskiej w Meirze Ezofowiczu Elizy Orzeszkowej
„Powieści chłopskie” pozytywizmu
Obraz wsi pouwłaszczeniowej w twórczości pisarzy pozytywistycznych
Pozytywistyczna powieść historyczna – różnorodność strategii (Józef I. Kraszewski, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus)
Baśniowość Trylogii Historyczność i tendencja (idea pokrzepienia serc) Trylogii
Faraon Bolesława Prusa jako powieść o władcy i o państwie
Bóg, wiara, religia w twórczości Bolesława Prusa
Obraz świata pogańskiego i chrześcijańskiego w Quo vadis Henryka Sienkiewicza
Kryzys tożsamości w Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza
Płoszowski i Petroniusz – dwa portrety dekadenta
Dwór ziemiański w prozie postyczniowej
Sztuka komediopisarska Józefa Blizińskiego i Michała Bałuckiego (charakterystyka porównawcza)
Zagadnienie indywidualizmu w dramaturgii Aleksandra Świętochowskiego
Dramaturgia naturalistyczna Gabrieli Zapolskiej
Obraz mieszczaństwa w dramaturgii Michała Bałuckiego i Gabrieli Zapolskiej („bałucczyzna” a „dulszczyzna”)
Komedia mieszczańska i dramat rodzinny
Praca i jej wartościowanie w utworach pozytywistycznych
Miasto oraz doświadczenie cywilizacji w twórczości pozytywistów
Stereotypy narodowościowe w literaturze pozytywizmu
Zjawiska, problemy i utwory osobne − bowaryzm, „własność literacka” (prawo autorskie), Noce bezsenne J.I. Kraszewskiego
Postaci literackie w sytuacjach granicznych
Wybitne i/lub nieudane kreacje literackie – przykłady z uzasadnieniem
Arystokraci w utworach 2. poł. XIX w. – pochwała czy krytyka?
Techniki literackie: realizm, naturalizm
Rola satyry i komediopisarstwa
Formy dokumentarne (autobiograficzne, reportażowe) w piśmiennictwie 2 poł. XIX wieku
Młoda Polska
Obowiązuje znajomość następujących pojęć (z odniesieniem ich do konkretnych utworów literackich):
modernizm, neoromantyzm, dekadentyzm, cyganeria, filister, schopenhaueryzm, nietzscheanizm, bergsonizm, franciszkanizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, parnasizm, żeromszczyzna, pałubizm, ludomania
Granice czasowe twórczości pokolenia młodopolan
Czasopisma literackie Młodej Polski
Cyganeria artystyczna Młodej Polski
Prezentacja uwarunkowań, swoistości i dynamiki epoki/ literatury Młodej Polski: propozycje jej periodyzacji; kontynuacja i odmienność wobec pozytywizmu; rola w kraju i za granicą określonych środowisk i ośrodków, głośnych nazwisk i dzieł; charakterystyka nazw okresu oraz prądów artystycznych i obyczajowych (Młoda Polska, modernizm, neoromantyzm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, dekadentyzm, moda na „izmy”)
Młodopolskie programy literackie
Trójzaborowa geografia literacka Młodej Polski
Kraków – stolica Młodej Polski
Recepcja tradycji romantycznej w Młodej Polsce
Spór o służebność i autonomię literatury w dyskusjach młodopolskich
Inspiracje filozoficzne w literaturze Młodej Polski (schopenhaueryzm, nietzscheanizm, bergsonizm)
Inspiracje filozofią Wschodu w literaturze Młodej Polski
Liryka Kazimierza Przerwy-Tetmajera (erotyczna, pejzażowa, dekadencka)
Liryka Jana Kasprowicza – ewolucja poetycka, tematy, motywy i nurty, światopogląd, miejsce Boga i człowieka w Hymnach
Młodopolska twórczość Leopolda Staffa – wybory estetyczne i konteksty filozoficzne
Sad rozstajny Bolesława Leśmiana
Twórczość poetek młodopolskich – m.in. Bronisławy Ostrowskiej i Marii Komornickiej
Dekadentyzm i próby jego przezwyciężenia w poezji Młodej Polski
Franciszkanizm i poetyka codzienności w poezji młodopolskiej
Symbolizm, impresjonizm, preekspresjonizm w poezji
Przemiany powieści w drugiej połowie XIX wieku
Naturalizm w literaturze
Fascynacja Tatrami w poezji i prozie
Tradycja powstania styczniowego w wybranych tekstach literackich
Bohaterki kobiece w prozie i liryce Młodej Polski (problem emancypacji, model femme fatale itp.)
Kryzys tożsamości w Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza
Kryzys światopoglądowy w Śmierci Ignacego Dąbrowskiego
Proza „tatrzańska” Kazimierza Przerwy-Tetmajera
Nowelistyka oraz powieściopisarstwo Władysława S. Reymonta i Stefana Żeromskiego – tematy, strategie narracyjne
Lodzermensch w Ziemi obiecanej
Rok 1863 w twórczości Stefana Żeromskiego
Etyka wyrzeczenia w twórczości Stefana Żeromskiego
Próchno jako powieść nowoczesna i o nowoczesności
Pałuba Karola Irzykowskiego wobec poetyk powieściowych
Rewolucja 1905 roku w literaturze
Powieści o „wieku nerwowym”
Przeobrażenia poetyki powieści w Młodej Polsce (bohater prowadzący, powieść jako zespół scen, powieśćw pierwszej osobie)
Główne nurty w dramaturgii Młodej Polski
Twórczość dramatopisarska Stanisława Wyspiańskiego – Wyspiański wobec mitów i fantazmatów narodowych, dramat „syntezy sztuk”, motyw „teatru w teatrze”, odwołania do antyku
Dramaturgia Stanisława Przybyszewskiego – między symbolizmem a naturalizmem, fatalizm ludzkiego losu
Opozycja „artysta – filister” w dramacie Jana Augusta Kisielewskiego W sieci
Prawda i kłamstwo w dramatach G. Zapolskiej, S. Przybyszewskiego, T. Rittnera
Rodzina w twórczości młodopolan (a rodzina w pozytywizmie)
Miasto oraz doświadczenie cywilizacji w twórczości młodopolan
Zjawisko literackiej synestezji (barwnego słyszenia, malowania dźwiękiem).
Fantastyka młodopolska
Koncepcje osobowości/podmiotowości w literaturze Młodej Polski
Świadome-nieświadome w literaturze modernizmu
Artysta jako bohater utworów młodopolskich
Chłopomania w literaturze młodopolskiej
Erotyka w literaturze młodopolskiej
Motywy satanistyczne w literaturze Młodej Polski
Stereotypy narodowościowe w literaturze Młodej Polski
Czas sakralny – czas kosmiczny – czas ziemski w wybranych utworach Młodej Polski
prof. dr hab. Dorota Samborska-Kukuć
pokój 3.59
dr Katarzyna Badowska
pokój 3.58
prof. dr hab. Małgorzata Domagalska
pokój 3.59
dr Aleksandra Mikinka
pokój 3.59
Przy Zakładzie działa Koło Pasjonatów Literatury i Sztuki XIX wieku, koordynowane przez dr Aleksandrę Mikinkę. Spotkania służą odkrywaniu klimatu dziewiętnastego stulecia poprzez kontakt z jego spuścizną literacką, malarską i muzyczną.
Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszamy do wymiany poglądów na temat znanych oraz zapomnianych dzieł romantyzmu, realizmu, naturalizmu i modernizmu.
Na Facebooku znajdziesz nas tutaj: https://www.facebook.com/Ko%C5%82o-Pasjonat%C3%B3w-Literatury-i-Sztuki-XIX-wieku-108045967343760
Spotykamy się co miesiąc w sali 3.59 lub w formie online! Nasze spotkania w 2021 r. dotyczyły m.in.:
- opowiadania Henry’ego Jamesa pt. W kleszczach lęku i filmu z 1961 r. na jego podstawie
- poematu Michaiła Lermontowa pt. Demon
- opowiadania Mikołaja Gogola pt. Portret
- motywów wampirycznych w prozie przełomu wieków, w tym porównania Wampira Władysława St. Reymonta z Salamandrą Stefana Grabińskiego
 |