Przedmiotem naukowych badań prowadzonych w Zakładzie jest literatura polska 2. połowy XIX oraz początku XX wieku.
W centrum zainteresowań oraz prac i planów badawczych są główne problemy oraz techniki literackie pozytywizmu i Młodej Polski, rozpatrywane całościowo i cząstkowo, np. poprzez takie zagadnienia jak:
- dziewiętnastowieczność;
- pozytywizm warszawski i światopogląd pozytywistyczny;
- estetyka modernizmu;
- poetyka milczenia, cenzura, język ezopowy i „drugi obieg piśmienniczy”;
- nieznane aspekty dążeń niepodległościowych;
- literackie i kulturowe zjawiska osobne i pograniczne (np. protorealizm, rodzimy biedermeier, bowaryzm, problematyka relacji polsko-żydowskich na przełomie XIX i XX wieku oraz funkcjonowanie i migracja reliktów polskości na obszarach północno-wschodnich dawnej Rzeczpospolitej);
- przeobrażenia realizmu i naturalizmu;
- wybitni twórcy w nowym oświetleniu i rewaloryzacja autorów/pism niesłusznie zapomnianych;
- aktywność kobiet-pisarek, pisma dla kobiet;
- kwestia żydowska i kobieca (w tym problematyka rodziny) z rozgałęzioną motywiką (np. antysemityzm), w ujęciu tradycyjnym i z perspektywy najnowszych metodologii;
- motywika miłości i erotyzmu;
- problematyka modernistycznej podmiotowości;
- literacka przeszłość Łodzi i regionu;
- nurt religijny i topika biblijna;
- fantastyka i utopia literacka;
- egzotyzm i orientalizm, zwłaszcza związany z Dalekim Wschodem;
- konfrontacje i zbliżenia kultur;
- filiacje różnych tworzyw (np. multimediów, malarstwa i muzyki) z dziełem literackim;
- epistolografia i edytorstwo;
- dzieje szkolnictwa.