Pomysł na taką formę nauki języka jest odpowiedzią na sytuacje komunikacyjne, z którymi na co dzień mierzą się mundurowi podczas interwencji w Łodzi.
Łódzcy funkcjonariusze policji coraz częściej spotykają się w trakcie swojej służby z obcokrajowcami. Takie zdarzenia uświadamiają nam potrzebę znajomości języka obcego, najczęściej języka angielskiego, bo wiemy, że to mowa, którą posługuje się niemal cały świat. Dlatego bardzo ważne jest dla nas doskonalenie tego języka, właśnie po to, by skutecznie porozumiewać się z różnymi osobami w naszej codziennej służbie
– tłumaczy aspirant Jadwiga Czyż z Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej w Łodzi.
Komunikacja w sytuacjach kryzysowych
Jak do tej pory policjanci radzili sobie z komunikacją z cudzoziemcami?
Wiele zależało od sytuacji, w której znajdował się funkcjonariusz. Jedne interwencje były trudniejsze, inne łatwiejsze, więc ta komunikacja również była na różnym poziomie. Nie było trudności, by porozumieć się w podstawowym zakresie, niewielkie problemy pojawiały się jednak, gdy trzeba było użyć języka bardziej zawodowego
– dodaje asp. Czyż.
O trudnościach komunikacyjnych i związanych z nimi obawach opowiadali też zagraniczni uczestnicy konwersacji.
Były sytuacje podczas mojego pobytu w Polsce, w których używałam 3 różnych języków za jednym razem: bułgarskiego, angielskiego i rosyjskiego, a czasem dodatkowo jeszcze podstaw polskiego. To była taka nietypowa mieszanka różnych języków tylko po to, by mój rozmówca mógł mnie jak najlepiej zrozumieć. Nie miałam nigdy problemów z porozumieniem się z policjantami, ale mam obawy, że jeśli przykładowo trafiałbym do szpitala, nie byłabym w stanie porozumieć się z personelem w języku angielskim albo wytłumaczyć, co mi konkretnie dolega. Ogólnie jednak rzecz ujmując, jestem pozytywnie zaskoczona liczbą Polaków, którzy mówią w języku angielskim
– podkreśla Kalia Lyubomirova, studentka z Bułgarii.
Od teorii do praktyki
Zanim policjanci sprawdzili się w praktyce, wysłuchali cennych wskazówek od dydaktyków z Wydziału Filologicznego UŁ. Dr Mateusz Gaze, glottodydaktyk z wieloletnim doświadczeniem, opowiadał o tym, jak z jego perspektywy wygląda nauką języka polskiego jako obcego. Mówił też, jakie są różnice w nauczaniu naszej mowy rodzimych użytkowników i osób z zagranicy, którzy z polskim stykają się po raz pierwszy.
Policjanci uczestniczyli najpierw w specjalistycznych warsztatach dotyczących prostej komunikacji z cudzoziemcami słabo mówiącymi po polsku. Szkolenie miało na celu przygotowanie funkcjonariuszy do skuteczniejszego i bezpieczniejszego prowadzenia interwencji w sytuacjach, gdy bariera językowa utrudnia porozumienie.
Podczas zajęć omówiono najbardziej typowe sytuacje, z jakimi policjanci spotykają się w codziennej służbie: kontrole drogowe, legitymowanie, zgłaszanie wykroczeń i przestępstw, udzielanie pomocy czy reagowanie na zdarzenia kryzysowe. Uczestnicy ćwiczyli stosowanie krótkich, jednoznacznych komunikatów, pozbawionych żargonu i trudnych sformułowań, tak aby osoby słabo znające język polski mogły szybko zrozumieć polecenia i informacje
– podkreślał dr Mateusz Gaze.
Szczególny nacisk położono na bezpieczeństwo interwencji oraz na to, jak w sytuacjach stresowych klarownie przekazywać kluczowe komunikaty: ostrzeżenia, polecenia, informacje o prawach oraz o dalszych czynnościach. Policjanci brali udział w scenkach symulacyjnych, dzięki którym mogli przećwiczyć praktyczne umiejętności i sprawdzić, jak uproszczona komunikacja wpływa na dynamikę zdarzenia.
Od lat badamy na Wydziale Filologicznym polszczyznę cudzoziemców. Znamy jej specyfikę i zarazem ograniczenia komunikacyjne. Rosnąca obecność cudzoziemców w Polsce sprawia, że znajomość prostego, skutecznego języka operacyjnego staje się niezbędnym elementem pracy funkcjonariuszy. Warsztaty mają pomóc policjantom szybciej budować zrozumienie i redukować ryzyko nieporozumień, które mogą prowadzić do eskalacji sytuacji
– dodaje dr Gaze.
Dr Monika Tosik, koordynatorka projektu, skupiła się zarówno na kompetencjach międzykulturowych, jak i komunikacji w języku angielskim. Mówiła o tym, dlaczego cudzoziemiec chętniej współpracuje z policją, gdy ma poczucie, że funkcjonariusz „wychodzi mu naprzeciw”: upraszcza język, mówi wolniej, daje mu się wypowiedzieć, tłumaczy procedury i powody podejmowanych działań. Odwołując się do najnowszych badań nad komunikacją na linii policja–imigranci, podkreśliła, że dostosowanie poziomu języka i tempa jest skuteczną strategią budowania zaufania, która zwiększa gotowość cudzoziemców do współpracy.
W sytuacjach wysokiego pobudzenia jak strach czy złość zdolność przetwarzania informacji ulega pogorszeniu. Ludzie słyszą mniej niż nam się wydaje. Dlatego zamiast jednego, długiego monologu z serią poleceń lepiej sprawdzą się krótkie komunikaty, pauzy, powtórzenia i upewnianie się, że rozmówca nas rozumie
– mówiła dr Tosik.
Istotnym elementem szkolenia były style komunikacyjne i różnice kulturowe w kontekście komunikacji niewerbalnej.
Cudzoziemiec, który unika rozmowy, spuszcza wzrok czy reaguje nerwowo, nie musi być „wrogo nastawiony” - często jest po prostu przestraszony, ma złe doświadczenia z policją w kraju pochodzenia albo obawia się konsekwencji związanych ze statusem pobytowym. Dlatego kluczowe jest świadome zarządzanie kontaktem wzrokowym, głosem, dystansem fizycznym i gestami
– wyjaśniała koordynatorka projektu.
Jak podkreślała, „nawet przy minimalnej znajomości języka angielskiego proste strategie, jak krótkie przedstawienie się, jasne określenie celu, sygnalizowanie kolejnych kroków, wsparte świadomym użyciem mimiki, tonu i gestów, mogą zdecydować o tym, czy cudzoziemiec dostrzeże w funkcjonariuszu zagrożenie, czy sojusznika, a tym samym na chęć współpracy, jakość uzyskanych informacji i ogólną skuteczność interwencji”.
Znaleźli wspólny język
W końcu przyszedł czas na ćwiczenia praktyczne. Na sali pojawili się studenci zagraniczni, a wraz z nimi zestaw scenek: od rutynowej kontroli drogowej i legitymowania w przestrzeni publicznej, po przyjmowanie zgłoszeń o napadzie, kradzieży czy mowie nienawiści. Dialog toczył się po angielsku, dokładnie tak, jak mógłby wyglądać na ulicy, w radiowozie czy na komisariacie.
Po odegraniu scenek ćwiczenia zamieniły się w rozmowę, a sala stała się przestrzenią autentycznego międzykulturowego spotkania. Funkcjonariusze mogli dopytać studentów o kontekst kulturowy ich zachowań, o to, jak wygląda kontakt z policją w ich krajach, czy też o to, jakie gesty, reakcje czy formy wypowiedzi mogą mieć inne znaczenie niż w Polsce. Studenci z kolei pytali o polskie prawo i przepisy, a także prace w służbach mundurowych.
Uczestnicy konwersacji entuzjastycznie podeszli do działań projektowych. Policjanci podkreślali, że wiążą z zajęciami prowadzonymi na Filologu spore nadzieje.
Liczymy, że takie lekcje wskażą nam drogę, która pomoże nam jeszcze lepiej porozumieć się z osobami z innych krajów, znającymi język angielski w różnym stopniu, podobnie jak my
– zaznaczał młodszy aspirant Paweł Olejniczak z Wydziału Patrolowo-Wywiadowczego, przewodnik psa służbowego.
Pozytywnie o możliwości konwersacji z funkcjonariuszami wypowiadali się też zagraniczni studenci.
Jestem naprawdę ciekawa tego projektu. Nigdy wcześniej nie miałam okazji brać udział w podobnych inicjatywach, ani w Białorusi, skąd pochodzę, ani na Litwie, gdzie na co dzień studiuję. Policjant mówiący do mnie po angielsku? Wow!
– nie kryła podekscytowania Elizaveta Malodkina, kolejna z zagranicznych uczestniczek nietypowej lekcji.
To jeszcze nie koniec
To dopiero pierwszy z cyklu warsztatów. Jeszcze w grudniu odbędą się kolejne zajęcia, na których pojawią się także studenci z Ukrainy, tak by funkcjonariusze mogli przećwiczyć prostą komunikację w języku polskim. Działania w ramach projektu TEAM UP zakładają ścisłą współpracę między Komendą Miejską Policji w Łodzi a Wydziałem Filologicznym UŁ w wielu obszarach i obejmą m.in. szkolenia z zakresu bezpieczeństwa dla społeczności akademickiej. Skorzystają na tym zatem obie strony.
Tekst: Biuro Promocji i Komunikacji Wydziału Filologicznego UŁ
Zdjęcia: Bartosz Burski i Angelina Kusowska
