Czasopismo ukazuje się od 1958 roku, jest wydawane we współpracy z Uniwersytetem Łódzkim. Reprezentuje dyscypliny: literaturoznawstwo oraz nauki o kulturze i religii, ale także: nauki o sztuce, nauki o komunikacji społecznej i mediach czy sztuki filmowe i teatralne. Szczegółowe informacje dla autorów tekstów znaleźć można na stronie internetowej „ZRL”.
TEMATY NUMERÓW „ZRL” W 2023 ROKU:
1/2023: Nowe trendy w komparatystyce i genologii
Kwestie dotyczące badań nad gatunkami literackimi były obecne w centrum zainteresowań „Zagadnień Rodzajów Literackich" od momentu założenia czasopisma. Prace Stefanii Skwarczyńskiej i innych badaczy, znanych wówczas na arenie międzynarodowej ze swoich studiów komparatystycznych i genologicznych, stanowiły zaproszenie do wielojęzycznej i wielokulturowej dyskusji. Jak dziś wygląda to pole badawcze? Jak zmieniło się postrzeganie gatunków literackich i nie tylko literackich w dobie otwartej i nieograniczonej nauki? Interesują nas teksty poruszające następujące zagadnienia:
- genologia i komparatystyka dawniej i dziś,
- nowe i stare gatunki nie tylko literackie,
- gatunki (multi)medialne,
- trendy i mody a nauka o kulturze,
- „życie” i „śmierć” gatunków literackich,
- warsztat badacza literatury,
- gatunki kultury popularnej,
- literatura gatunkowa / kino gatunkowe / media gatunkowe,
- nośnik/tworzywo kultury a badanie kultury.
Redaktor tomu: prof. Ivo Pospíšil (Masaryk University). Zgłoszenia do 28 lutego 2023 roku.
2/2023: Zeszyt wolny – bez tematu głównego
Jak co roku, co najmniej jeden zeszyt „Zagadnień Rodzajów Literackich” pozostawiamy zeszytem „wolnym”. Stwarzamy tym samym możliwość publikowania tekstów oryginalnych, wpisujących się w profil czasopisma, które nie mieszczą się jednak w aktualnych trendach badawczych. Czekamy na niepublikowane wcześniej artykuły naukowe, eseje, recenzje publikacji naukowych (wydanych w latach 2020–2023) i inne teksty związane z dyscyplinami: literaturoznawstwo, nauki o kulturze i religii, nauki o sztuce. Zeszyt „wolny” powinien być przestrzenią prezentacji wyników aktualnie prowadzonych badań, które wpłyną na rozwój myśli naukowej w dziedzinie humanistyki.
Redaktorka tomu: dr Anna Zatora (Uniwersytet Łódzki). Zgłoszenia do 31 marca 2023 roku.
3/2023: Kultura celebrycka: formy, style i gatunki
Istnieje tendencja, by przeciwstawiać „literaturę” i „celebryckość”. Stoi za tym przekonanie, że „prawdziwa” sława literacka opiera się na „prawdziwej wielkości”, zaś celebrytyzm jest powierzchowny i ulotny. W przeszłości jednak zdarzały się studia nad literackimi i filmowymi celebrytami, takimi obiektami badania byli na przykład: Oscar Wilde, James Joyce, Gertrude Stein, Charlie Chaplin, Jean Rhys czy John Dos Passos. W Polsce celebrytą literatem niewątpliwym był Stanisław Przybyszewski, ale i może Stanisław Ignacy Witkiewicz. Szczytowy okres modernizmu wykreował symboliczne ujęcie życia celebryckiego w Portrecie Doriana Graya.
Celebryta i celebrytka to osoba popularna, częstokroć się pojawiająca w wytworach tzw. przemysłu kulturalnego. A ten wywieść można od XIX-wiecznych cyrków amerykańskich P.T. Barnuma. Jeszcze wydanie papierowe WSJP z 2018 podaje, że celebryta, od ang. celebrity, oznacza osobę znaną, zwłaszcza z telewizji i kolorowych pism.
Dziś musimy dorzucić do tych mediów cały internet i platformy społecznościowe. Kultura celebrycka dotyka sedna niegdysiejszej działalności literackiej, oddanej od czasów Muz i Homera, starożytnej sławie. Fama pochodzi z łac. słowa oznaczającego „rozmowę, plotkę, opis; reputację, opinię publiczną; renomę." Bogini Fama była uosobieniem pogłoski w mitologii rzymskiej. Łacińska pochodna fabulare była potocznym słowem oznaczającym „mówić". Celebrity to publiczne przedstawienie, odbiór i dyskursywna interpretacja widocznych indywidualnych tożsamości. Studia nad celebrytami dzisiaj są interdyscyplinarne i wielomedialne, choć dużo o celebrytach w postaci „gwiazd” i „gwiazdorstwa” pisało się w ramach studiów nad filmem.
Rozmaite relacje między fantazją i codziennymi praktykami, zwyczajnością i cudownością, aurą sławy kształtują w różnych mediach wielomodalne style, formy i gatunki celebryckie. Chcielibyśmy w tym numerze przyjrzeć się raczej tym ogólnym mechanizmom, a nie kwestii jednostkowych relacji z płcią, rasą czy seksualnością. Formacja i praktyki celebryckie we współczesnej kulturze literackiej i cyfrowej to jest ogniskowa naszych badawczych zainteresowań.
Redaktor tomu: prof. Jarosław Płuciennik (Uniwersytet Łódzki). Zgłoszenia do 31 maja 2023 roku.
4/2023: Przestrzeń jako kategoria kulturowa
Przestrzeń jako kategoria kulturowa Ostatni numer „Zagadnień Rodzajów Literackich” w 2023 roku chcemy poświęcić przestrzeni jako kategorii poetyki, a nawet szerzej – kategorii kulturowej. Interesują nas zarówno ujęcia metodologiczne: namysł nad narzędziami geokrytycznymi, geoestetycznymi, geografii humanistycznej czy historii topograficznej, jak i analizy konkretnych doświadczeń przestrzennych (indywidualnych i zbiorowych) pokazanych/ wpisanych w tekstach/y kultury/literatury. Przedmiotem badań mogą być wszelkie tekstowe reprezentacje przestrzeni geograficznej. Oczekujemy tekstów:
- na temat relacji między kategoriami przestrzeni i pamięci,
- poświęconych mechanizmom wytwarzania miejsc,
- opisujących konstruowanie tożsamości jako pochodnej/pozostającej w relacji z przestrzenią,
- będących wyrazem zmysłowego postrzegania przestrzeni, doświadczania jej,
- pokazujących kulturowe reprezentacje przestrzeni (poza)miejskich i industrialnych.
Mamy nadzieję, że nadesłane zostaną też rozprawy poświęcone wszelkim granicom wyznaczającym jakieś miejsca oraz opisom ich przekraczania. Wreszcie, spodziewamy się też tekstów eksplorujących gatunkowe uwarunkowania kategorii przestrzennych: autobiografii, biografii, ale i też opisujących takie konwencje gatunkowe, w których przestrzeń zyskuje status samodzielnego quasi-bohatera, jak we wszelkich wariantach gotycyzmu.
Redaktorki tomu: dr hab. Agnieszka Izdebska, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki), dr hab. Elżbieta Konończuk, prof. UwB (Uniwersytet w Białymstoku). Zgłoszenia do 31 lipca 2023 roku.
Materiał i zdjęcia: Redakcja „Zgadnień Rodzajów Literackich”
Redakcja: Centrum Promocji UŁ