„Łódzka” antologia pod redakcją filologów UŁ nagrodzona

Dwutomowa antologia „Budzi się Łódź...”, przygotowana i zredagowana przez filologów Uniwersytetu Łódzkiego, otrzymała Nagrodę JM Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Laureatów uhonorowano podczas zakończonych w niedzielę Poznańskich Targów Książki 2023.

Grupa osób na scenie, wśród nich prof. RadziszewskaW imieniu autorów i redaktorów antologii nagrodę odebrała prof. Krystyna Radziszewska z Zakładu Niemcoznawstwa na Wydziale Filologicznym UŁ oraz przedstawiciele Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, którego nakładem ukazała się ta cenna pozycja.

W dwutomowym dziele znalazły się utwory o dawnej Łodzi pisane nie tylko po polsku, lecz także w jidysz, po hebrajsku, niemiecku i rosyjsku. Znaczna część zamieszczonych w antologii tekstów pozostawała dotąd nieznana i jest publikowana pierwszy raz po wielu dziesięcioleciach czy po ponad stuleciu od momentu powstania. Ich przypomnienie pozwala poznać ówczesne życie miasta i jego mieszkańców, kontrasty społeczne, dynamiczny rozwój oraz napięcia w obrębie łódzkiej społeczności.

Ich przypomnienie pozwala wypełnić znaczące luki w panoramie łódzkiej literatury, pokazać jej różnorodność i bogactwo, ale też wydobyć swoistą ewolucję tego piśmiennictwa – od pierwszych opisów miasta powstałego z niczego, szybko, w ciężkiej pracy i na ludzkiej krzywdzie, poprzez nieśmiałe z początku próby uchwycenia jego kolorytu i społecznej specyfiki, po najbardziej dojrzałe dokonania prozatorskie i poetyckie, którym nieprzerwanie towarzyszył bogaty nurt literatury żartobliwej i okolicznościowej.

Nagrodzone dwa tomy „Budzi się Łódź...” powstały w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki  „Kultura literacka Łodzi do 1939 r.” realizowanego na Wydziale Filologicznym pod kierunkiem Krystyny Radziszewskiej. Oprócz filologów w projekcie bierze udział także dr Ewa Wiatr z Wydziału Filolozoficzno-Historycznego. W ramach tego projektu wydany został również „Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 r.”. W druku są jeszcze kolejne trzy publikacje, w tym jedna obszerna monografia „City of Modernity. Łódź” ukaże się w wydawnictwie Harrassowitz w Niemczech. Antologia "Budzi się Łódź..." zapoczątkowała serię „Kultura literacka Łodzi”.

Te dwa tomy antologii wykazały, iż dość powszechnie panująca opinia, że Łódź była miastem bez kultury, nie jest prawdziwa. Łódź nie miała wprawdzie takich tradycji literackich i kulturalnych jak Warszawa, Kraków czy Lwów, lecz żyło i tworzyło tu wielu literatów – w języku polskim, niemieckim, jidysz, hebrajskim, rosyjskim. Uświadamia to nam fakt, że miasto było domem dla wielu narodowości. Niestety twórczość ta (z wyjątkiem polskojęzycznej) pozostawała nieznana mieszkańcom Łodzi. Wydawanie tych tekstów literackich, a także prasowych z ostatnich 150 lat, przyczynia się, miejmy nadzieję, do odkrywania tego zapomnianego lecz istotnego dziedzictwa kulturowego Łodzi i – jak zaznaczyli recenzenci – może być wzorem dla innych miast w Polsce

– mówi prof. Krystyna Radziszewska.

Wnętrze pawilonu Poznańskich Targów KsiążkiNagrodę wręczono podczas Poznańskich Targów Książki.

W książce znajdziemy utwory m.in. Władysława Reymonta, Lucjana Kościeleckiego, Stefana Żeromskiego, Andrzeja Struga, Antka z Bałut, Witolda Wandurskiego, Gabrieli Zapolskiej, Juliana Tuwima, Mojsze Berszlinga, Grzegorza Timofiejewa, Marii Przedborskiej, Adolfa Kergela, Borysa Pasternaka, Władysława Broniewskiego, a także Józefa Piłsudskiego oraz wielu autorów anonimowych.

Antologia ukazuje zróżnicowany, dynamiczny obraz Łodzi i literatury o niej, w całej rozmaitości gatunkowej oraz estetycznej, począwszy od pierwszych tekstów z połowy XIX stulecia, kończąc na powstałych w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej – wydarzenia, które nieodwracalnie zniszczyło wieloetniczne i wielojęzykowe miasto

– czytamy w informacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego.

okładka książki

„Budzi się Łódź… Obrazy miasta w literaturze do 1939 roku. Antologia”. Redakcja: Katarzyna Badowska, Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, Piotr Pietrych, Krystyna Radziszewska
„Budzi się Łódź… Obrazy miasta – między literaturą a publicystyką. Antologia, część II”. Redakcja: Monika Kucner, Anna Warda, Karolina Kołodziej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.

Materiał i redakcja: Centrum Komunikacji i PR
Zdjęcia: Przemysław Stanula, UAM