Tom stanowi opracowanie krytyczne dorobku literackiego Irit Amiel, wzbogacone o konteksty interpretacyjne i kulturowe.
Autorka dała się poznać jako czujna obserwatorka rzeczywistości, obdarzona wyczuciem poetyckiego, obrazowego języka. Wyróżnia się na tle innych pisarzy podejmujących tę tematykę tym, że nie stosuje melancholii i patetyczności. Jej opowiadania są kameralne, a przy tym przejmujące. W swoich tekstach Imiel przedstawia się jako skupiona na jednostkach — nieustannie blisko intymnych perspektyw. Szuka zrozumienia pośród wielości spojrzeń na Zagładę, a także w obliczu różnorodności sposobów recepcji okresu wojennego. Jest zainteresowana przeszłością i pamięcią. W osobistym punkcie widzenia ustanawia to, co było, jako ważny budulec tego, co jest obecnie.
Dzieła Amiel osadzają się wokół ludzkiego cierpienia epoki wojny, a także trwającej po dziś dzień post traumy. Autorka pozostaje przy tym spójna i unikalna w przyjętej optyce. Jej opowieści skupiają się na różnych postaciach, zawsze jednak żydowskiego pochodzenia. Łączą kryminał z lirycznością i poetyką wojennej codzienności. Tutaj czas i emocje płyną inaczej.
„Twórczość Amiel wydaje się dziś dobrze osadzona w literaturze ostatnich trzydziestu lat i jej obrazie, zwłaszcza w kontekście namysłu nad narracjami o Zagładzie, ich kształtem i możliwościami. Literatura Amiel funkcjonuje obok prozy Idy Fink, Henryka Grynberga czy Michała Głowińskiego — podobnie jak dwaj ostatni, urodzeni tylko nieco później niż ona, uchodzi za jedną z najważniejszych reprezentantek głosu dzieci Holokaustu. Oczywiście, najlepiej kojarzona jest jako autorka metafory „osmalenia”, zyskującej status kategorii badawczej, określającej kondycję osób, które wprawdzie ocalały z Zagłady, niekiedy odbudowały z sukcesem swoje życie, lecz są nieustannie bądź okresowo nawiedzane przez te, wytrącające z teraźniejszości, doświadczenia”.
Fragment książki
Pisanie Irit pozwala nam zwyciężyć, bo ocala pamięć o tych, którzy zostali zamordowani przez hitlerowców, bada granice ludzkiego cierpienia – kto pamięta, ten zwyciężył, gdyż może lepiej kształtować swoją teraźniejszość i przyszłość. Amiel posługiwała się piękną polszczyzną, jaką kiedyś jej żydowscy rodzice opowiadali jej bajki. Przesłanie pisarki znów staje się aktualne. Wczytajmy się w nią!
Wioletta Grzegorzewska
Książka „Obecna: proza i inne pisma pozostałe” jest już dostępna w księgarni internetowej wydawnictwa UŁ.